माताजीना स्थानको - परचाओ
लोको माता मेलडीनी मानता मानवा लाग्या. मां पण भक्तोना काम करवा लाग्या. भगवान भोळानाथ जेम कोईपण भक्तनी जरा सरखी पण भक्ति जोई वरदान आपी दे, एम मेलडी मां दयासागर-करुणासागर भक्तोनी नानीशी भक्तिथी खुश थइ भक्तोने मनवांछित फळ आपवा लाग्या. पछात वर्गोनां माणसोथी मांडीने विद्वान पंडितो, ब्राह्मणो अने राजा-रजवाडाओ पण मेलडी मांनी भक्ति करवा लाग्या. एवा एक गोहिलकुळनां राजवी ठाकोर वखतसिंह (आताभाई)नो माईभक्तिनो किस्सो बहु मशहुर छे.
गोहिलकुळनी मूळ गादी सिहोरमां हती. भावनगर ए वखते वडवा नामनुं नानुं गाम हतुं भावसिंहजीनां जन्म पछी तख्तसिंह ठाकोरे भावसिंहजीनां नाम परथी भावनगर शहेर वसाव्युं अने सिहोरथी गादी भावनगर फेरवी. ए पहेलानी आ वात छे.
हाल सिहोरनां दरबारगढमां माता मेलडीनुं पुरातन मंदिर आवेल छे. गोहिलकुळनी कुळदेवी आई खोडियार छे, पण भक्तिथी मेलडी मातानी पूजा थाय छे. ठाकोर वखतसिंह नियमित मानो दीवो कर्या पछी ज अन्नजळ लेता. गोहिलकुळ गरवुं गंगाजी जेवुं पवित्र. आ कुळमां कदी कोई मांसाहार के सूरापान न करतु. वळी आताभाईथी मांडी कृष्णकुमारसिंहजी सुधीना राजवीओ विद्वान पण एटला हता.
मेलडी मां मंदिरमां वरसमां एक वार नवरात्रीनी आठमे बकरानो भोग चढाववानो नियम हतो. बनेलुं एवुं के ई.स. १२९५ थी १३१६नी आसपासमां थइ गयेलो दिल्हीनो सुलतान ' अलाउदीन बीजो' जे ईतिहासमां 'खूनी सुलतान' पण जाणीतो छे. ते पाटण जीती रुद्रमाळ तोड्या पछी देव-देवताओना मंदिरो तोडतो काठीयावाड सुधी आवी पहोच्यो. सिहोरमां सिहोरी मातानुं मंदिर, आई श्री खोडियार मंदिर अने मेलडी मातानुं मंदिर जे दरबारगढमां हतुं, ए तोडी पाडवा अलाउदीन बीजाए सिहोर पर हूमलो कर्यो. सिहोर फरतो कोट हतो. जेना चारेय तरफना दरवाजाओ बंध करी देवाया. यवन लश्कर गाममां प्रवेशी न शक्युं. लश्कर घेरो घाल्यो. सिहोरना इतिहासमां आनुं वर्णन छे. बार वरस सुधी गामना दरवाजा बंध रह्या. छेवटे अनाज-पाणी खूटवा लाग्या. वखतसिंह ठाकोर मेलडी माना मंदिरमां जई आ मुसीबतमांथी मार्ग काढवा माने विनववा लाग्या, अने माने बकरो चढाववानी मानता मानी. माताजीए खुश थइ आताजीने परदा पाछळथी कह्युं. "काल सवारे तारुं लश्कर तैयार राखजे. सौथी आगळ तुं रहेजे. हाथमां सफेद धजावाळो भालो राखजे. हुं काळी देवचकली बनी तारा भाला पर बेसुं, पछी कोटनां दरवाजा बादशाहना लश्कर पर तूटी पडजे."
आताजीए रातना ज लश्करने तैयार रहेवा हुकम कर्यो. नाही-धोई पवित्र थइ माना मंदिरमां जई पगे लागी आताजी ठाकोर अश्व पर सवार थया. हाथमां बार हाथनो भालो. भाला पर मेलडी माताजीनी नानी धजा लगावी ठाकोर सवार थवानी राह जोवा लाग्या. सवार पड्युं. एक काळी देवचकली फरर करती आवी ठाकोरना भाला पर बेसी गई. आताजीए 'मेलडी मात नी जय' बोलावी कोटनां दरवाजा खोलावी नाख्या. क्षत्रियोनुं लश्कर छूट्युं. यवन सैनिको कई समजे के विचारे ते पहेला गोहिलो मांड्या यवन सैनिकोने कापवा. अलाउदीन भाग्यो. आ लडाईनी यादगीरीना भीतचित्रो आजे पण सिहोरना दरबारगढमां मोजूद छे. मेलडी मातानी सहायथी आताजी जीत्या. त्यारथी नवरात्रीनी आठमे बकरानो भोग माताजीने चढाववानो नियम हतो.
एक वखतनी वात छे. नवरात्रीनी आठम आवी गाममां भोग धराववानी वात थवा लागी. एक ब्राह्मणनी कन्याए आ वात सांभळी. कन्या समजु हती. धार्मिक हती. मां मेलडीमां श्रद्धा धरावती हती. पण कन्या जीवदयावाळी हती. कोईपण रीते हिंसा न थवी जोईए एम द्रढपणे मानती हती. तेने भोगना बकरानो जीव बचाववानो विचार आव्यो.
ब्राह्मणकन्या जाणती हती के वखतसिंह (आताभाई) बापु खूब ज दयाळु हता. साची वात समजे अने स्वीकारे तेवा भला हता. छोकरी पहोची दरबारगढमां. जईने कुंवरीबा तथा बासाहेबने मळी. पोते भोगनां समये हाजर रहेवा मांगे छे तेवी विनंती करी.
समय थयो. राजकुटुंब मंदिरमां आव्युं. रावळदेवे डाक पर दांडी पीटी. जांज, मंजीरा वागवा लाग्या. भूवाए बाजोठ पर लाल कपडुं पाथर्युं. जुवारनां दाणानी पोटली खोली. सामे आसन पर वखतसिंह बेठा. डाक मंजीरा बंध थया. मंदिरमां नीरव शांति पथराई गई. भूवाए वखतसिंह सामे जोयुं. मानुं स्मरण कर्युं. जुवारना दाणानी चपटी लीधी अने बोल्या : "जो मां, तारो हुकुम होय तो आपजे वासा..........." ठाकोर मानुं स्मरण करी जुवारना दाणाने बब्बेनी जोडमां आंगळीथी गोठववा लाग्या. एक दाणो वध्यो. बापुए भूवा सामे जोयुं. भूवो मां साथे वात करतो होय एम बोल्यो : "मां, अमे तारा बाळको कहेवाईए. तारा खाजारू रखडे छे, एने लइ ले अने अमने आशीर्वाद आप मावडी." एम बोली भूवाए फरी दाणा नाख्या ने वधावो मांग्यो. बापु सामे जोई बोल्यो : "जुओ तो, केम छे ?" बापुनी आंगळीओ दाणा बब्बेनी जोडमां गोठववा लागी. दाणो वध्यो नहि. बापु ने भूवो एकबीजा सामे जोई रह्या.
आ वखते ब्राह्मणकन्या बोली : "ठाकोर बापु, दाणा तो एकी-बेकी आव्या करे. दस वार मागो तो खरुं पण पडे. माना पहेला हुकुमनुं पालन शुं काम करता नथी ? जो माने बकरानो भोग लेवो होत तो पहेला ज दाणा तमे मांग्या प्रमाणे आवत. ए हजार हाथवाळीने दाणा आपता वार केटली लागे ?" आताजीए कन्या सामे जोयुं. हाजर रहेला बधा गभराया के हवे आ कन्यानी खेर नथी. भूवाने ईशारो कर्यो के बकराने रमतो मूकी डो. डाक, जांज, मंदिरा वागवा लाग्या. राजकुटुंबे माना दर्शन कर्या अने प्रतिज्ञा करी के आजथी जीव-हिंसा नहि करीए. त्यारथी आज सुधी राजपरिवारे बलिप्रथा सदंतर बंध करी.
आजे पण मेलडी माताजीने मानवावाळा अने पूजवावाळा वधता ज जाय छे. पछात वर्गना माणसो ज नहि, उजळीयात वर्ग पण भावथी मानी भक्ति करे छे. काठीयावाडनुं कोई पण गाम मेलडी मातानी देरी वगरनुं नहि होय.
!! बोलो, मेलडी मातनी जय !!
लोको माता मेलडीनी मानता मानवा लाग्या. मां पण भक्तोना काम करवा लाग्या. भगवान भोळानाथ जेम कोईपण भक्तनी जरा सरखी पण भक्ति जोई वरदान आपी दे, एम मेलडी मां दयासागर-करुणासागर भक्तोनी नानीशी भक्तिथी खुश थइ भक्तोने मनवांछित फळ आपवा लाग्या. पछात वर्गोनां माणसोथी मांडीने विद्वान पंडितो, ब्राह्मणो अने राजा-रजवाडाओ पण मेलडी मांनी भक्ति करवा लाग्या. एवा एक गोहिलकुळनां राजवी ठाकोर वखतसिंह (आताभाई)नो माईभक्तिनो किस्सो बहु मशहुर छे.
गोहिलकुळनी मूळ गादी सिहोरमां हती. भावनगर ए वखते वडवा नामनुं नानुं गाम हतुं भावसिंहजीनां जन्म पछी तख्तसिंह ठाकोरे भावसिंहजीनां नाम परथी भावनगर शहेर वसाव्युं अने सिहोरथी गादी भावनगर फेरवी. ए पहेलानी आ वात छे.
हाल सिहोरनां दरबारगढमां माता मेलडीनुं पुरातन मंदिर आवेल छे. गोहिलकुळनी कुळदेवी आई खोडियार छे, पण भक्तिथी मेलडी मातानी पूजा थाय छे. ठाकोर वखतसिंह नियमित मानो दीवो कर्या पछी ज अन्नजळ लेता. गोहिलकुळ गरवुं गंगाजी जेवुं पवित्र. आ कुळमां कदी कोई मांसाहार के सूरापान न करतु. वळी आताभाईथी मांडी कृष्णकुमारसिंहजी सुधीना राजवीओ विद्वान पण एटला हता.
मेलडी मां मंदिरमां वरसमां एक वार नवरात्रीनी आठमे बकरानो भोग चढाववानो नियम हतो. बनेलुं एवुं के ई.स. १२९५ थी १३१६नी आसपासमां थइ गयेलो दिल्हीनो सुलतान ' अलाउदीन बीजो' जे ईतिहासमां 'खूनी सुलतान' पण जाणीतो छे. ते पाटण जीती रुद्रमाळ तोड्या पछी देव-देवताओना मंदिरो तोडतो काठीयावाड सुधी आवी पहोच्यो. सिहोरमां सिहोरी मातानुं मंदिर, आई श्री खोडियार मंदिर अने मेलडी मातानुं मंदिर जे दरबारगढमां हतुं, ए तोडी पाडवा अलाउदीन बीजाए सिहोर पर हूमलो कर्यो. सिहोर फरतो कोट हतो. जेना चारेय तरफना दरवाजाओ बंध करी देवाया. यवन लश्कर गाममां प्रवेशी न शक्युं. लश्कर घेरो घाल्यो. सिहोरना इतिहासमां आनुं वर्णन छे. बार वरस सुधी गामना दरवाजा बंध रह्या. छेवटे अनाज-पाणी खूटवा लाग्या. वखतसिंह ठाकोर मेलडी माना मंदिरमां जई आ मुसीबतमांथी मार्ग काढवा माने विनववा लाग्या, अने माने बकरो चढाववानी मानता मानी. माताजीए खुश थइ आताजीने परदा पाछळथी कह्युं. "काल सवारे तारुं लश्कर तैयार राखजे. सौथी आगळ तुं रहेजे. हाथमां सफेद धजावाळो भालो राखजे. हुं काळी देवचकली बनी तारा भाला पर बेसुं, पछी कोटनां दरवाजा बादशाहना लश्कर पर तूटी पडजे."
आताजीए रातना ज लश्करने तैयार रहेवा हुकम कर्यो. नाही-धोई पवित्र थइ माना मंदिरमां जई पगे लागी आताजी ठाकोर अश्व पर सवार थया. हाथमां बार हाथनो भालो. भाला पर मेलडी माताजीनी नानी धजा लगावी ठाकोर सवार थवानी राह जोवा लाग्या. सवार पड्युं. एक काळी देवचकली फरर करती आवी ठाकोरना भाला पर बेसी गई. आताजीए 'मेलडी मात नी जय' बोलावी कोटनां दरवाजा खोलावी नाख्या. क्षत्रियोनुं लश्कर छूट्युं. यवन सैनिको कई समजे के विचारे ते पहेला गोहिलो मांड्या यवन सैनिकोने कापवा. अलाउदीन भाग्यो. आ लडाईनी यादगीरीना भीतचित्रो आजे पण सिहोरना दरबारगढमां मोजूद छे. मेलडी मातानी सहायथी आताजी जीत्या. त्यारथी नवरात्रीनी आठमे बकरानो भोग माताजीने चढाववानो नियम हतो.
एक वखतनी वात छे. नवरात्रीनी आठम आवी गाममां भोग धराववानी वात थवा लागी. एक ब्राह्मणनी कन्याए आ वात सांभळी. कन्या समजु हती. धार्मिक हती. मां मेलडीमां श्रद्धा धरावती हती. पण कन्या जीवदयावाळी हती. कोईपण रीते हिंसा न थवी जोईए एम द्रढपणे मानती हती. तेने भोगना बकरानो जीव बचाववानो विचार आव्यो.
ब्राह्मणकन्या जाणती हती के वखतसिंह (आताभाई) बापु खूब ज दयाळु हता. साची वात समजे अने स्वीकारे तेवा भला हता. छोकरी पहोची दरबारगढमां. जईने कुंवरीबा तथा बासाहेबने मळी. पोते भोगनां समये हाजर रहेवा मांगे छे तेवी विनंती करी.
समय थयो. राजकुटुंब मंदिरमां आव्युं. रावळदेवे डाक पर दांडी पीटी. जांज, मंजीरा वागवा लाग्या. भूवाए बाजोठ पर लाल कपडुं पाथर्युं. जुवारनां दाणानी पोटली खोली. सामे आसन पर वखतसिंह बेठा. डाक मंजीरा बंध थया. मंदिरमां नीरव शांति पथराई गई. भूवाए वखतसिंह सामे जोयुं. मानुं स्मरण कर्युं. जुवारना दाणानी चपटी लीधी अने बोल्या : "जो मां, तारो हुकुम होय तो आपजे वासा..........." ठाकोर मानुं स्मरण करी जुवारना दाणाने बब्बेनी जोडमां आंगळीथी गोठववा लाग्या. एक दाणो वध्यो. बापुए भूवा सामे जोयुं. भूवो मां साथे वात करतो होय एम बोल्यो : "मां, अमे तारा बाळको कहेवाईए. तारा खाजारू रखडे छे, एने लइ ले अने अमने आशीर्वाद आप मावडी." एम बोली भूवाए फरी दाणा नाख्या ने वधावो मांग्यो. बापु सामे जोई बोल्यो : "जुओ तो, केम छे ?" बापुनी आंगळीओ दाणा बब्बेनी जोडमां गोठववा लागी. दाणो वध्यो नहि. बापु ने भूवो एकबीजा सामे जोई रह्या.
आ वखते ब्राह्मणकन्या बोली : "ठाकोर बापु, दाणा तो एकी-बेकी आव्या करे. दस वार मागो तो खरुं पण पडे. माना पहेला हुकुमनुं पालन शुं काम करता नथी ? जो माने बकरानो भोग लेवो होत तो पहेला ज दाणा तमे मांग्या प्रमाणे आवत. ए हजार हाथवाळीने दाणा आपता वार केटली लागे ?" आताजीए कन्या सामे जोयुं. हाजर रहेला बधा गभराया के हवे आ कन्यानी खेर नथी. भूवाने ईशारो कर्यो के बकराने रमतो मूकी डो. डाक, जांज, मंदिरा वागवा लाग्या. राजकुटुंबे माना दर्शन कर्या अने प्रतिज्ञा करी के आजथी जीव-हिंसा नहि करीए. त्यारथी आज सुधी राजपरिवारे बलिप्रथा सदंतर बंध करी.
आजे पण मेलडी माताजीने मानवावाळा अने पूजवावाळा वधता ज जाय छे. पछात वर्गना माणसो ज नहि, उजळीयात वर्ग पण भावथी मानी भक्ति करे छे. काठीयावाडनुं कोई पण गाम मेलडी मातानी देरी वगरनुं नहि होय.
!! बोलो, मेलडी मातनी जय !!
No comments:
Post a Comment